Todo se solucionaba cunha rampa ¿¡miras!?

Hai algo pior que a ruina evidente do Casco Vello, que o seu baleiramento de residentes e a desaparición case total do seu tecido comercial tradicional; pior que o feito de ausencia de mantemento e conservación do seu espacio público, da degradación urbana das súas rúas máis significativas. Hai algo pior que todo isto: a incapacidade manifesta e a ignorancia crasa que se demostra, agora e dende hai anos, no Concello, na Xunta e na sociedade viguesa, de enfiar dunha vez por todas a rehabilitación integral do noso barrio por excelencia, para explicarse as causas da súa degradación e analisar as solucións que, nun tempo razoable, poñan en marcha un proceso claro, visible, planificado e avaliable de rexeneración.

Casi pior aínda é a incapacidade social non xa de dar respostas axeitadas á necesidade de rexeneración urbana, senon a imposibilidade que se manifesta de tan sequera ser quen de formularse correctamente as preguntas.

Esta incapacidade de análise (que eu chamaría case cegueira crónica), maniféstase, con claridade, cando reiteradamente se confunde, neste barrio, a parte co todo. Algúns, a base de mazarse a cañas na praza da Constitución e de comer en A Curuxa, El Capitán, El Mosquito ou La Mari, acaban créndo que o barrio histórico de Vigo está composto por esta praza, a rúa Trunfo, a praza da Igrexa e a da Pedra (recén descubertas)... e a pasarela!. Como nestes días ven, admirados na súa ignorancia, o trafego de persoas procedentes ou en dirección ao Centro Comercial da Laxe, deducen, nin máis nin menos que, ¡mira tú!, co doada que era a solución a tódolos problemas do barrio, e ninguén se decatara: unha rampa!. E quédanse descansados pensando: isto vai ben, vai ben.

E así é como se compón o escenario imaxinario dos vigueses sobre o Barrio:

Para o Concello de Vigo, o problema concéntrase de Elduayen cara a Casa Consistorial, no barrio da Ferrería (que chaman de san Sebastián, por aquelo do politicamente correcto). O resto, xa está bastante ben, e irase recuperando pola iniciativa privada. Solución: mercar o barrio da Ferrería, rehabilitar o seu casarío e poñelo de novo á venda ou aluguer. Para botar unha man pola parte de abaixo, mercar unhas casas e enchelas de oficinas dende o baixo ao faiado.

Para a Asociación deVeciños: celebrar unha, dúas, mil festas da Reconquista (por certo, contaxiados pola reducción doBarrio, só penduraron os colgaxos da festa neste ano, na "zona liberada", ou sexa, no contorno da praza das cañas) e gañar batallas vergonzosas como a das gamelas do Berbés. Para eles, o nivel de recuperación do barrio dáo o número de CDs que vendan as Cantareiras do Berbés, por exemplo.

Para o vigués típico medianamente preocupado, o índice de recuperación está na cantidade de amigos e coñecidos que se vai atopando nas terrazas da praza da Constitución. Hai moitos anos que non baixa pola rua Real e non sabe que existen zonas como Perigos, Poboadores, rúa Alta, Chao, a Praza de Pescadores ou a do Peñasco; da Ferrería sabe o das putas porque llelo contaron de pequeno, pero ignora absolutamente que existan a rúa das Hortas, a praza de Calatrava ou de Argüelles, a rúa Ferrería ou a Subida ao Castelo... e de que dende os restos do castelo de san Sebastián haxa vistas sobre a ría considerablemente mellores cás das terrazas do Centro Comercial da Laxe, nin falar... ¿onde queda todo iso?

Para saber no punto intelectualmente dramático no que están os medios de comunicación, abondaría con con lér hoxe La Voz de Galicia: finos analistas (aínda que gardo a lene esperanza de que o comentario sexa pura retranca). A información sobre o Casco Vello nos medios reproduce, sen transición, o que lle van contando nas roldas de prensa ano tras ano, sen o menor atisbo de capacidade crítica ou documental para tirar conclusións da historia da frustrada ou ausente política de rehabilitación municipal.

Non fai falta, sen embargo, ser moi listos para decatarse da situación: só pasear un pouco e ter a mínima cultura urbana necesaria para distinguir o que son sinais de estar no furado. Nos aproximadamente últimos dez anos, neses momentos que eran críticos para rexenerar o barrio, tense producido unha degradación urbana e social inmensa, unha costa abaixo da que non se percibe outro fin que a destrucción substancial de calquera valor patrimonial deste espacio urbano. A ruina tense apoderado de zonas que antes minimamente respectaba. A rúa Real é o indicador máis puro, pero non único, desta situación: nada queda aí do pouco que xa era hai dez ou quince anos. Edificios completos baleiros, ruinas que antes só se vían no barrio da Ferrería, desaparición de calquera vestixio do comercio e a hostelería tradicional, aparición de bolsas de exclusión social antes só imaxinables na parte alta do barrio. Por non haber non hai xa nin os pubs e locais de ruido nocturno.
Pero é que o populoso barrio de Poboadores presenta tamén xa de xeito expreso e evidente signos de degradación que hai unha década serían impensables: ruina do precioso casarío tradicional desta zona, marxinalidade, suciedade, ausencia absoluta dos servizos municipais de mantemento urbano. Do barrio do Berbés, xa nin falar e o Barrio do Cura... esperando, cheo de merda, a man salvadora dos holandeses e do mellor caneo de Michel Salgado.

Só hai algo máis preocupante que todo isto: no Concello agora con diñeiro cada vez menos fresco do Consorcio, non saben que facer, perdidos, antes noutras cousas, hoxe en determinar que parte do goberno se ocupa desta fea cuestión... e que última ocurrencia é necesaria para que as cousas non se lles vaian das mans.

O Alcalde -neste como noutros moitos temas importantes para a cidade e que van máis alá de sair ¿guapo? na foto-, desaparecido, claro. Caballero, por non saber, non semella saber nin onde queda ese suxo barrio, tan diferente do seu Cambridge natal.

Pero, tranquilos todos, temos unha rampa!... como non se nos ocurrira antes!. Xa podemos exportar ideas made in Vigo para o resto dos poucos Cascos Históricos que en España esperan, como este, a súa morte.