Unha ollada non nacionalista sobre a lingoa

Existen outras olladas sobre o noso idioma. As olladas que parten da obxectividade do que en sociolingüística se coñece con conceptos como conflicto lingüístico, lingoas en contacto, diglosia, prexuízo lingüistico, autoxenreira... Unha visión cultural e democrática do conflicto que permita analisar a situación dende perspectivas non sectarias e rexeitadoras do prexuízo lingüístico. Que o galego é a lingoa propia de Galicia é algo que non só está consagrado na lexislación a partir da Constitución Española e o Estatuto, senon da obvia constatación da realidade. Unha realidade que pon de manifesto a violencia historicamente exercida sobre os falantes do galego polo mero feito de non posuiren poder, de seren a negatividade da sociedade capitalista. Esa negación maniféstase lingüisticamente na privación da lingoaxe materna nos ámbitos do poder real e simbólico. Constatar esa situación de violencia e desigoaldade non pode deixar a ninguén que teña un mínimo de conciencia política, indiferente. Obriga a tomar algún partido, agás o da indiferncia ou o do pragmatismo. Non se pode afirmar con rigor que se está a favor da conservación e uso normal e igoal do galego en Galicia, sen asumir que tal obxectivo e tarefa precisa dunha política cultural activa que free a desaparición de falantes e a degradación interna do idioma. 

Nos paises con dúas lingoas en contacto e en situación de desigoaldade que se toman en serio o conflicto, sen sectarismos, demagoxias nin prexuízos, o poder público establece unha expresa e planificada política lingüística que vai moito máis alá da mera e retórica redacción e aprobación de leis e decretos.

Infelizmente, case trinta anos de lexislación pretendidamente compensadora da desigoaldade social do galego, de uso teatral do idioma na política, de ensino en galego a unha importante parte da poboación, non teñen conseguido frear a sangría de falantes e colocan á pervivencia do galego nunha crítica situación para o futuro. Trinta anos nos que os supostos maiores defensores do idioma, os nacionalistas, levan sobre as súas costas a responsabilidade de só haber logrado que se identifique o uso do galego coas súas siglas, e que case non sexa posible o uso activo dese idioma sen ser identificado como membro da secta e rexeitado politica e mesmo socialmente. 

Neste contexto, agradoume que unha das primeiras declaracións que leín de Feijóo, xa presidente, ao falar sobre este tema, fose dicir que en Galicia non existira planificación lingüística. E eu estou radicalmente de acordo con esta afirmación. Hai quen queda satisfeito cun mero decreto sobre o ensino do galego e centra aí o eixe de toda discusión sobre o futuro do noso idioma. Pero a realidade é que a lexislación sectorial foi sempre beneficiosa para o uso do galego e, non embargantes, en ausencia de toda política ou planificación, o que leva e levou é á perda de falantes e á desespranza sobre a normalización do noso idioma. 

Son dos que pensa que a utilización sectaria do galego polo nacionalismo realmente existente é un dos maiores obstáculos para afrontar con rigor plans de normalización, e un auténtico suplicio para os que somos falantes activos non nacionalistas, continuamente traizoados polos que instrumentalizan no seu favor a cuestión lingüística, importándolles ben pouco o que isto significa a medio e longo prazo para a pervivencia da lingoa, independentemente da pervivencia dos partidos e grupos do nacionalismo que hoxe coñecemos.
Se nos fixamos na actuación, por exemplo, do BNG en cuestión lingüística en Vigo, onde gobernaron dende a alcaldía e gobernan hoxe dende a bi-alcaldía, debemos preocuparnos: un uso puramente retórico da cuestión, unha vergonzosa práctica do idioma polos seus dirixentes, un uso habitual do castelán na actuación pública e privada do equipo de asesores de Santiago Domínguez, e a nula actuación para evitar ou denunciar a evidente marcha atrás que na última década ten a normalización lingüística nas institucións da cidade.
Feixó actúa intelixentemente no nomeamento do secretario de política lingüística… pero aínda hai xente tan sectaria que preferiría ver a Gloria Lago, desa marxinal asociación chamada Galicia bilingüe, en tal posto e así durmir tranquilos dicindo ¡¿vés!?, aínda que iso significase unha tremandamente mala noticia para o futuro do idioma.
O galego precisa dunha planificación lingüística que ataque o corazón da perda de falantes, o autododio. Unha planificación que persiga especialmente o prestixio social do idioma, á desectarización na percepción do seu uso por falantes activos, a mellora da competencia lingüistica no sector docente…
Menos decretos, máis planificación con obxectivos expresos e recursos para acadalos.
Non irei á manifestación de mañan -e menos despois de lér as declaracións da Mesa pla Normalización Lingüística-, por máis que me reconcomo por non poder facelo: non quero acabar co mesmo sentimento co que rematei a miña propia historia contra o Prestige, no apoio a Nunca Máis: fundido nun mar de bandeiras partidistas que alguén se empeñaba en dicirme que eran as de Galicia.