Nouvel: un proxecto reaccionario

Gústame Jean Nouvel como arquitecto. Gústame, do que coñezo, a torre Agbar, as galerías Lafayette en Berlín, a ampliación do Reina Sofía en Madrid, o Instituto do Mundo Árabe en París... pero teño tamén que recoñecer que cada vez me gusta menos a posición destes arquitectos como colaboradores necesarios dos “proxectos estrela”, nos que exercen de dioses que descenden sobre a cidade, desprezando a súa configuración urbana e a súa historia. E, de súpeto, convértenseme nuns reaccionarios a soldo cando propoñen en Vigo os seus proxectos, adáptandose a un inaceptable programa “de necesidades” ou bases do concurso, ou como se queira chamar. Un programa que, como se retrocedesemos ao século XIX, plantéase que é necesario gañar espacio para a cidade roubándollo ao mar. Que plantea construir para financiar novas construccións no mesmo lugar. Un programa que inclúe un estúpido paradoxo para imbéciles (perdoando): para abrir a cidade ao mar, o que hai é que prolongar a cidade sobre o mar; en lugar de eliminar obstáculos, urbanizar racionalmente e “construir" accesibilidades. Máis grave aínda, quérese facer isto xustamente no único lugar do litoral urbano no que o mar é aínda minimamente accesible aos cidadáns. Ou o que é máis simpático: no lugar onde sae habitualmente toda a merda dunha cidade que, ao tempo que enche a boca co nome de Nouvel, non ten sido quen de arranxar –a pesar de haber empregado inmensos recursos para isto- o seu problema de saneamento (pode chegar a ocorrer, de feito, que os habitantes do absurdo menhir-hotel, cando chova, contemplen a vista de paxaro a habitual mancha leitosa de merda tinguindo os cascos dos centos de barcos de recreo “aparcados” permanentemente nas novas dársenas que se pretenden crear).

Vólveseme en contra Jean Nouvel e Xerardo Estévez (¿plantearía algo da mesma orde na Compostela que tan ben soubo preservar contra vento e marea?) e convérteseme a súa acción nunha acción gratuita e invasiva, cando se plantea trasladar a zona “de ocio” e comercial dende o seu lugar “natural”, o espacio comprendido entre Príncipe e Montero Ríos e que abrangue, lonxitudinalmente, dende o Areal ata o Berbés, incluíndo ao abandoado Casco Vello, a unha nova e disneylándica zona, sobre o espacio portuario e o mar. En lugar de establecer un proxecto de calidade urbana para toda este magnífico espacio “litoral”, considerando a zona porturaria a liberar como unha transición entre a cidade e o mar (por definición, LIBRE de obstáculos e de edificacións) dende a que achegarse TRANQUILA e cívicamente a este, establécese un novo barrio “fantasma” de chiringuitos e equipamentos varios, en directa competencia coa abandoada cidade histórica consolidada. En lugar de planificar unha decidida acción de urbanismo comercial para os centos de locais comerciais e edificios baleiros en toda a zona do Casco Vello e Ensanche, facemos un arrabaldo de consumo sobre, e destruíndo en parte, o principal valor da zona –xunto co histórico e arquitectónico-: a ría. Cómo é posible que se faga, ademais, obviando a rehabilitación de toda esta zona, gastando dende a administración pública inormes recursos que deberan ser investidos na recuperación urbana deste abandoado lugar? Cómo é posible que en lugar disto, se afunda máis ao establecer unha pseudocidade ao seu carón?.

En lugar de planificar a totalidade do espacio litoral urbano, dende Rande a Alcabre, racionalizando e fixando a medio e longo prazo os usos, nova e reiteradamente plantéase unha nova ocurrencia ¡sobre o mesmo espacio que xa foi un día non moi lonxano, de Abrir Vigo ao Mar!... pero seica aínda non.

Sen ir máis lonxe, e por poñer un só exemplo, cómo é posible que a dársena da Laxe e a inorme dársena do Berbés, permanezan nese lamentable estado de abandono?. Cómo é posible que non se planifique pensando en gañar para a cidade os espacios xa practicamente libres do porto de baixura, ocupado hoxe por buques fantasmagóricos e os catro –marabillosos, por outra parte- bous que aínda quedan. ¿Cómo é posible que unha das zonas portuarias de maior proximidade e potencial calidade urbana, o contorno do edificio do Real Club Náutico de Vigo, estea ocupada por un aparcamento privativo en superficie, por unha zona de carenaxe e un suxo taller de reparacións navais nun pendello de dubidosa legalidade?.

Hai tempo dixemos que había alternativas posibles ao destrozo de Casa Mar, á ampliación do dique de trasatlánticos aos novos recheos e ás norias, spás e demais. Hoxe contemplamos horrorizados como outra vez máis neste Vigo das nosas dóres, se impoñen absurdas fantasías á reflexión sosegada e racional sobre o espacio urbano.

Só hai algo que me espanta neste momento tanto como este sinsentido megalómano portuario (e por ende dun provincianismo endémico) e que debéramos seriamente frear os cidadáns: a pretendida concesión e construcción de aparcamentos soterrados no centro da cidade, nunha nova operación especulativa directamente contraria aos intereses xerais e absolutamente contradictoria con calquera política de sostenibilidade en materia de mobilidade. Aínda que moito nos tememos que se consolidará semellante barbarie o vindeiro luns, entre o incríble (?) silenzo dos “axentes sociais”, a indiferencia desinformada dos cidadáns e para maior proveito de C. Porro e dos concelleiros do PP e dos socios que se adxudiquen o xugosísimo pastel. Pero diso, se cadra, falaremos mañán.