Salvar o noso patrimonio industrial

Fábrica de salgadura na rúa Julián Estévez (1807)

Parece que os arquitectos volven neste ano a chamar a atención sobre a arquitectura industrial viguesa, na celebración do Día Mundial da Arquitectura 2008. Dende VB sumámonos moitas veces á defensa deste transcendental patrimonio, nomeadamente na defensa dese emblemático edificio, auténtica catedral civil de Vigo, a Panificadora.
Hoxe queremos chamar a atención sobre o perigo de destrucción dun dos elementos máis antigos e singulares dese patrimonio especialmente vinculado á razón de ser do desenvolvemento da nosa cidade: a fábrica de salgadura da rúa Julián Estévez, gravemente ameazada, trala aprobación definitiva do PXOM.

A fábrica, construída en 1807, tal e como reza o dintel da súa fachada, presenta un bo estado de conservación, habida conta da súa antigüidade e abandono. Segundo persoas ben informadas, conserva no seu interior as estructuras propias destas factorías: tanques de salgadura, patio de traballo e mesmo unhas magníficas escaleiras que daban acceso á zona de vivenda, no andar superior, como era común nestas construccións.
O PXOM, inexplicablemente, cataloga esta edificación como "ambiental", o que significa o menor grao de protección entre os elementos do catálogo. Isto é, que pode ser alterada substancialmente e conservados só os seus elementos máis evidentes, non estructurais. Pior aínda: a ficha do PXOM xa indica que poderá ser trasladada, retranqueada para ampliar a rúa Julián Estévez e tampouco protexe a súa parcela, un interesante patio e finca que supón un inorme valor engadido para unha futura utilización museística tras unha desexable rehabilitación.
Tales actuacións, na mellor tradición viguesa de imobles móbiles, significarían a perda dos seus valores e a deturpación grave do seu carácter e posibilidades de usos culturais, aos que, se se tivese a máis mínima sensibilidade coa nosa historia, se debería adicar.
Porque a existencia desta fábrica, máis antiga cá que alberga o Museo Massó en Bueu, é un eslabón fundamental na comprensión do desenvolvemento industrial vigués, da súa vinculación a explotación dos recursos mariños.
Esta factoría multiplica a súa importancia se a situamos no "itinerario" histórico e patrimonial do VIgo de hoxe: temos un Museo do Mar, unha factoría de salgadura romana ben conservada na rúa Marqués de Valladares, datada no século II d.C., unhas salinas conservadas baixo o edificio do SERGAS en Rosalía de Castro, relicto do que foi unha grandísima explotación de extración de sal para a industria local da conserva, que se prolongou ata o século XVIII, como se pode apreciar nas salinas da Xunqueira do Lagares (tamén ameazadas pola irracionalidade de situar alí unha macrodepuradora). Vigo conserva, tamén catalogada, a magnífica fábrica de Conservas Alfageme, en Bouzas, aínda en uso, unha instalación industrial que se sitúa na liña histórica de continuidade entre a actividade conserveira romana e a actualidade. ¿Poden moitas cidades exhibir con tanta riqueza e coherencia un patrimonio industrial tan vencellado ás súas orixes como urbe moderna? ¿Pode Vigo permitirse destruir un elemento tan significativo e singular como a fábrica de Julián Estévez? ¿Alguén se pode imaxinar a inorme potencialidade cultural de vincular este itinerario?, ¿Pode Vigo só adicar á súa histoira conserveira o cutre "Museo" de ANFACO?.

Salvemos a fábrica de salgadura de Julián Estévez, salvemos o patrimonio industrial do mar de Vigo, poñamos en valor a nosa historia.